مِن واجِبِ حُقُوقِ اللَّهِ عَلَى العِبادِ النَّصيحَةُ بِمَبلَغِ جُهدِهِم وَ التَّعاوُنُ عَلى إقامَةِ الحَقِّ بَينَهُم.
از حقوق واجب خدا بر بندگان، خيرخواهى به انداز? توان، و يارى كردن يكديگر براى برپايى حق در ميان خود است.
إِنْ سَمَتْ هِمَّتُكَ لِإِصْلَاحِ النَّاسِ فَابْدَأْ بِنَفْسِكَ فَإِنَّ تَعَاطِيَكَ صَلَاحَ غَيْرِكَ وَ أَنْتَ فَاسِدٌ أَكْبَرُ الْعَيْب
اگر همّت والاى اصلاح مردم را در سر دارى، از خودت آغاز كن، زيرا پرداختن تو به اصلاح ديگران، در حالى كه خود فاسد باشى بزرگترين عيب است.
مَن اَصلَحَ فيما بَينَهُ وَ بَينَ اللهِ اَصلَحَ اللهُ ما بَينَهُ و بَينَ النَّاسِ؛
کسي که بين خود و خدايش را اصلاح کند خداوند بين او و مردم را اصلاح مي کند.
لا تَطلُبِ الصَّفاءَ مِمَّن كَدَرتَ عَلَيهِ.
از كسى كه مكدّرش كردهاى صفا مجوى.
أَيُّمَا مُسْلِمَيْنِ تَهَاجَرَا فَمَكَثَا ثَلَاثاً لَا يَصْطَلِحَانِ إِلَّا كَانَا خَارِجَيْنِ مِنَ الْإِسْلَامِ وَ لَمْ يَكُنْ بَيْنَهُمَا وَلَايَةٌ فَأَيُّهُمَا سَبَقَ إِلَى كَلَامِ أَخِيهِ كَانَ السَّابِقَ إِلَى الْجَنَّةِ- يَوْمَ الْحِسَابِ.
هر دو مسلمانى كه با هم قهر كنند و سه روز به قهر خود ادامه دهند و آشتى نكنند، هر دو از اسلام بيرون روند و ميان آنان هيچ پيوند دينى نباشد و هر كدام از آنها پيش از ديگرى با برادرش حرف بزند، در روز حسابرسى زودتر به بهشت مى رود.
إِنَّ اللّه أَحَبَّ الكَذِبَ فِى الصَّلاحِ و َأَبغَضَ الصِّدقَ فِى الفَسادِ؛
براستى كه خداوند دروغى را كه باعث اصلاح باشد دوست مى دارد و راستى را كه موجب فساد گردد، دشمن مى دارد.
... و َاللّه ما اوتىَ لُقمانُ الحِكمَةَ بِحَسَبٍ، وَ لا مالٍ وَ لا أَهلٍ وَ لا بَسطٍ فى جِسمٍ و َلا جَمالٍ وَلكِنَّهُ كانَ رَجُلاً قَويّا إِلى أَن قالَ: و َلَم يَمُرَّ بِرَجُلَينِ يَختَصِمانِ أَو يَقتَتِلانِ إِلاّ أَصلَحَ بَينَهُما وَ لَم يَمضِ عَنهُما حَتّى تَحاجَزا؛
... به خدا قسم كه: به لقمان تنها حكمت و دانش عطا نشده بود، و نيز دارائى و خانواده و قدرت جسمى و زيبايى چشمگير نداشت ولى او مردى با اراده بود تا آنجا كه امام فرمودند: و او به دو نفر كه با هم نزاع مى كردند و يا مى جنگيدند نمى گذشت مگر اينكه: ميانشان صلح برقرار مى كرد و از پيش آنان نمى رفت تا آنكه آنها دست از نزاع و جنگ كشيده و متفرق مى شدند.
امام صادق عليه السلام :
لِلمُفَضَّلِ ـ : إِذا رَأَيتَ بَينَ اثنَينِ مِنْ شيعَتِنا مُنازَعَةً فَافتَدِها مِنْ مالى؛به مفضل فرمودند: هرگاه ميان دو نفر از شيعيان ما نزاعى ديدى از مال من غرامت بده (يعنى با پرداخت وجه مورد اختلاف، ميان آنان را اصلاح كن).
لِلمُفَضَّلِ ـ : إِذا رَأَيتَ بَينَ اثنَينِ مِنْ شيعَتِنا مُنازَعَةً فَافتَدِها مِنْ مالى؛
به مفضل فرمودند: هرگاه ميان دو نفر از شيعيان ما نزاعى ديدى از مال من غرامت بده (يعنى با پرداخت وجه مورد اختلاف، ميان آنان را اصلاح كن).
صَدَقَةٌ يُحِبُّهَا اللّه : إِصلاحٌ بَينَ النّاسِ إِذا تَفاسَدوا، وَ تَقارُبٌ بَينَهُم إِذا تَباعَدوا؛
صدقه اى كه خداوند آن را دوست دارد عبارت است از: اصلاح ميان مردم هرگاه رابطه شان تيره شد و نزديك كردن آنها به يكديگر هرگاه از هم دور شدند.
اَلكَلامُ ثَلاثَةٌ: صِدقٌ و َكِذبٌ و َإِصلاحٌ بَينَ النّاسِ قالَ: قيلَ لَهُ: جُعِلتُ فِداك مَا الصلاحُ بَينَ النّاسِ؟ قالَ: تَسمَعُ مِنَ الرَّجُلِ كَلاما يَبلُغُهُ فَتَخبُثُ نَفسُهُ، فَتَلقاهُ فَتَقولُ: سَمِعتُ مِن فُلانٍ قالَ فيكَ مِنَ الخَيرِ كَذا و َكَذا، خِلافَ ما سَمِعتَ مِنهُ؛سخن سه گونه است: راست و دروغ و اصلاح ميان مردم به آن حضرت عرض شد: قربانت اصلاح ميان مردم چيست؟ فرمودند: از كسى سخنى درباره ديگرى مى شنوى كه اگر سخن به گوش او برسد، ناراحت مى شود. پس تو آن ديگرى را مى بينى و برخلاف آنچه شنيده اى، به او مى گويى: از فلانى شنيدم كه در خوبى تو چنين و چنان مى گفت.
اَلكَلامُ ثَلاثَةٌ: صِدقٌ و َكِذبٌ و َإِصلاحٌ بَينَ النّاسِ قالَ: قيلَ لَهُ: جُعِلتُ فِداك مَا الصلاحُ بَينَ النّاسِ؟ قالَ: تَسمَعُ مِنَ الرَّجُلِ كَلاما يَبلُغُهُ فَتَخبُثُ نَفسُهُ، فَتَلقاهُ فَتَقولُ: سَمِعتُ مِن فُلانٍ قالَ فيكَ مِنَ الخَيرِ كَذا و َكَذا، خِلافَ ما سَمِعتَ مِنهُ؛
سخن سه گونه است: راست و دروغ و اصلاح ميان مردم به آن حضرت عرض شد: قربانت اصلاح ميان مردم چيست؟ فرمودند: از كسى سخنى درباره ديگرى مى شنوى كه اگر سخن به گوش او برسد، ناراحت مى شود. پس تو آن ديگرى را مى بينى و برخلاف آنچه شنيده اى، به او مى گويى: از فلانى شنيدم كه در خوبى تو چنين و چنان مى گفت.
طوبى لِلمُصلِحينَ بَينَ النّاسِ، اُولئِكَ هُمُ المُقَرَّبونَ يَومَ القيامَةِ؛
خوشا به سعادت اصلاح كنندگان بين مردم كه آنان همان مقرّبان روز قيامت اند.
اتّقوا اللَّه و أصلحوا ذات بينكم. از خدا بترسيد و ميان خويش را اصلاح كنيد
أَلا اُخبِرُكُم بِأَفضَلَ مِن دَرَجَةِ الصِّيامِ و َالصَّلاةِ و َالصَّدَقَةِ؟ صَلاحُ ذاتِ البَينِ، فَإِنَّ فَسادَ ذاتِ البَينِ هِىَ الحالِقَةُ؛
آيا شما را به چيزى با فضيلت تر از نماز و روزه و صدقه (زكات) آگاه نكنم؟ آن چيز اصلاح ميان مردم است، زيرا تيره شدن رابطه ميان مردم ريشه كن كننده دين است.
كانَ رَسولُ اللّه صلى الله عليه و آله اِذا فَقَدَ الرَّجُلَ مِنْ اِخْوانِهِ ثَلاثَةَ اَيّامٍ سَأَلَ عَنْهُ، فَاِنْ كانَ غائِبا، دَعا لَهُ وَ اِنْ كانَ شاهِدا زارَهُ وَ اِنْ كانَ مَريضا عادَهُ؛
رسول اكرم صلى الله عليه و آله هرگاه يكى از اصحاب خود را سه روز نمى ديدند از حال او جويا مى شدند، آنگاه اگر در سفر بود، دعايش مى كردند و اگر در شهر بود به ديدارش و اگر مريض بود، به عيادتش مى رفتند.
قال الله عز و جل مَن مَرضَ ثَلاثاً فَلَم يَشُکُ إلَي أحَدٍ مِن عوادِهِ أبدَلتُهُ لَحماً خَيراً مِن لَحمِهِ وَ دَماً خَيراً مِن دَمِه
خداوند عز و جل فرمود هر که سه روز بيمار شود و به هيچ يک از عيادت کنندگانش شکايت نکند گوشت و خوني بهتر از آنچه دارد جايگزينش مي کنم
